Obok rozprawki, eseju czy listu, często pojawiającym się gatunkiem w szkolnych wypracowaniach jest charakterystyka. Jak się pisze charakterystykę? Jakie elementy musi ona zawierać? Na jakie błędy trzeba uważać? Na te pytania postaram się odpowiedzieć.
Charakterystyka ma na celu dokładne omówienie danej postaci,najczęściej bohatera książki czy filmu. Przedmiotem jej rozważań jest konkretna osoba i to nią się zajmujemy, a nie ogólnym sensem dzieła literackiego bądź filmowego.
W kwestii kompozycji piszemy dosyć standardowo, poszczególne części wypowiedzi zaznaczamy akapitami. Na samym początku, w pierwszym akapicie, przedstawiamy naszą postać. Piszemy podstawowe informacje, wspominając, w jakim tekście kultury pojawia się nasz bohater. Możemy zacząć np. w ten sposób: „Głównym bohaterem słynnej powieści J.K. Rowling jest Harry Potter, chłopiec w okularach z czarnymi włosami. Wychowuje się w domu swojej ciotki, mieszka w Wielkiej Brytanii (…)”.
Kolejne akapity poświęca się bardziej szczegółowym informacjom o bohaterze. Piszemy więc o wyglądzie zewnętrznym, cechach charakteru, stosunku do otoczenia. Ważne jest, aby nie poprzestawać na ogólnikach w stylu „bohater jest bardzo miły”. Jeśli wydajemy jakiś osąd w charakterystyce, musimy poprzeć to przykładem z treści dzieła. Możemy więc napisać, że „bohater XYZ jest niewątpliwie pomocną osobą, co pokazał w sytuacji, gdy (…)”.
Ostatni akapit jest zwieńczeniem naszego wypracowania. Podsumowujemy więc postać, którą charakteryzowaliśmy, krótko przypominamy jej wady, zalety i najistotniejsze cechy oraz piszemy, czy według nas jest to bohater pozytywny, czy negatywny.
Jest też coś takiego, jak charakterystyka porównawcza. Pisze się ją o dwóch bohaterach naraz, konfrontując ich ze sobą. Charakteryzujemy dwie postaci jednocześnie, zauważając ich podobieństwa, różnice oraz pisząc, cy wpłynęło na ich działania. Taka charakterystyka jest już nieco trudniejszym do napisania tekstem, jednak prowadzi do ciekawych wniosków na temat bohaterów danej lektury, filmu czy gry.
