Przepisy prawa dotyczą każdego obywatela, a zgodnie ze starą łacińską sentencją jego nieznajomość szkodzi. Niemniej, oczywistym jest, że przeciętny obywatel nie będzie posiadał specjalistycznej wiedzy o każdej istniejącej ustawie. Profesjonalne usługi prawnicze i wizyty w kancelarii potrafią być jednak bardzo kosztowne. Dlatego w polskim systemie prawnym istnieje możliwość skorzystania z darmowej pomocy prawnej.
Kto i gdzie może uzyskać darmową pomoc prawną?
Zgodnie z ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, od 1 stycznia 2019 r. z darmowej pomocy w tym zakresie skorzystać może każdy, kto złoży pisemne oświadczenie o niemożności poniesienia kosztów takiej usługi. Oświadczenie takie składa się bezpośrednio osobie, która świadczy pomoc prawną.
Co do zasady nieodpłatna pomoc prawna świadczona jest w wyznaczonym punkcie. Informacji na temat placówek z bezpłatnymi poradami prawnymi udzielają starostwa, urzędy gmin oraz urzędy miast. Osoby z niepełnosprawnością ruchową lub innymi przeszkodami w komunikacji, mogą skorzystać z usługi również w innym wyznaczonym miejscu lub za pomocą środków porozumiewania na odległość.
Usługi objęte zwolnieniem z opłaty
Osoby uprawnione darmowych usług prawnych mogą uzyskać pomoc w sprawie:
- uzyskania informacji na temat obowiązującego stanu prawnego i wynikających z niego praw i obowiązków podmiotu
- rozwiązania istniejącego już problemu prawnego
- napisania odpowiedniego wniosku lub pisma (z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pism w toczącym się postępowaniu sądowoadministracyjnym)
- sporządzenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego albo rzecznika patentowego w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
- przeprowadzenia nieodpłatnych mediacji
W ramach bezpłatnych usług można także skorzystać z poradnictwa obywatelskiego. Usługa ta ma na celu pomoc z w samodzielnym przeprowadzeniu działań w związku z sytuacją prawną podmiotu. W szczególności nakierowane jest na pomoc osobom zadłużonym oraz z problemami wynikającymi z kwestii mieszkaniowych.
Pomoc prawna nie objęta zwolnieniem
Darmowa pomoc prawna nie przysługuje w sprawach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, chyba że dotyczy formalności przed jej założeniem. W zakresie mediacji nie może skorzystać z niej podmiot, w którego sprawie sąd lub inny organ wydał postanowienie o skierowaniu sprawy do mediacji lub postępowania mediacyjnego lub zachodzi uzasadnione podejrzenie, że w relacji stron występuje przemoc. W przypadku wystąpienia którejś z tych przesłanek, a także gdy zakres spraw nie należy kręgu objętego zwolnieniem pomoc prawna będzie udzielana odpłatnie. Tego typu usługi świadczy każda kancelaria prawna w regionie.
